Życiorys
Zofia Nałkowska urodziła się w 1884 roku w Warszawie. Jej ojciec Wacław był znanym uczonym, a matka, Anna z Szafranków, autorką podręczników do geografii. Dziewczyna kształciła się samodzielnie oraz na pensji w rodzinnym mieście. Ukończyła także tajny "Uniwersytet Latający", na którym studiowała geografię, historię i językoznawstwo.
Działała z podziemiem kulturalnym, należała do wielu stowarzyszeń zakładanych przez poetów i pisarzy oraz do organizacji kobiecych. Środowisko, w jakim się obracała określiło na zawsze skrajnie demokratyczny światopogląd Nałkowskiej. W 1904 roku wyszła za mąż za Leona Rygiera, z którym zamieszkała w Kielcach.
Małżeństwo rozpadło się jednak 5 lat później i kobieta powróciła do Krakowa. Jej drugim mężem był generał Jan Jur-Gorzechowski. Związek z wojskowym trwał niewiele dłużej, co poprzedni. Po I wojnie światowej pisarka rozpoczęła współpracę z polskim rządem. W czasie II wojny światowej mieszkała w Warszawie wraz z ostatnim ukochanym, Bogusławem Kuczyńskim.
Prowadziła sklep tytoniowy, angażując się równocześnie w tajne życie kulturowe okupowanej stolicy. Po 1945 roku jej działalność polityczna zaczęła się rozwijać. Objęła funkcję wiceprezesa PEN-Clubu i została bezpartyjną posłanką do Sejmu Ustawodawczego. Była w składzie redakcji tygodnika "Kuźnica". Zmarła w 1954 roku na skutek wylewu krwi do mózgu. Pochowano ją na cmentarzu na Powązkach.
Twórczość
Nałkowska debiutowała na łamach tygodnika "Przegląd Tygodniowy" mając 14 lat. Wtedy też zaczęła zamieszczać wiersze w warszawskich czasopismach. Pierwsza powieść Zofii, "Lodowe pola", została wydana w 1904 roku. Wtedy też opublikowała inne swoje teksty, związane głównie z nurtem młodopolskim.
Inspirowała się twórczością sławnych filozofów, skupiając się jednak głównie na teoretyzowaniu. Wielkie piętno na Nałkowskiej wywarł dopiero wybuch I wojny światowej. Zaczęła wtedy zastanawiać się nad psychologią duszy ludzkiej i wpływie środowiska na postępowanie człowieka.
Stworzyła cykl szkiców pod tytułem "Charaktery", w których dostrzec można ogromne zainteresowanie pisarki psychologią. Własne doświadczenia z II wojny światowej przelała na papier w "Medalionach".
Najważniejsze dzieła Nałkowskiej
1906 r.- "Kobiety"
- do tego cyklu należała powieść "Lodowe pola", będąca prozatorskim debiutem Nałkowskiej
1930 r.- "Dom kobiet"
- dramat, w którym przedstawione są trzy niezwykłe historie kobiet
- Nałkowska uwypukliła w nim swoje problemy związane z relacjami z mężczyznami
1935 r.- "Granica"
- powieść, w której uwaga zostaje skupiona na zachowaniach postaci i wpływie środowiska oraz przeszłości na ich wybory życiowe
- podkreślona zostaje bariera pomiędzy warstwami społecznymi, różnica między życiem bogatych mieszczan, a gnieżdżącej się w piwnicach biedoty
- występują pytania dotyczące psychiki ludzkiej: gdzie tak naprawdę znajduje się nieprzesuwalna granica moralna, której nie można przekroczyć i czy człowiek jest taki, jakim sam siebie widzi, czy taki, jakim postrzegają go inni
1946 r.- "Medaliony"
- cykl ośmiu opowiadań, których główną tematyką są zbrodnie hitlerowskie
Cechy charakterystyczne twórczości Nałkowskiej
- w jej wczesnej twórczości widać ogromne wpływy filozofii Schopenhauera, Nietzschego czy Żeromskiego
- w późniejszej podkreślone jest zainteresowanie wpływem środowiska i innych czynników na los ludzki oraz moralna ocena postaw życiowych człowieka
- autorka poszukuje skomplikowanej prawdy o psychice i moralności
- duży wpływ na teksty mają tragiczne doświadczenia z życia Nałkowskiej: te z I i II wojny światowej oraz problemy, jakich doświadczała w relacjach damsko-męskich.
